شاید بارها مشاهده کرده باشید که افراد زیادی برای خنک کردن لپ تاپ خود از خنک کننده‌ها موجود در بازار استفاده می‌کنند؛ اما آیا استفاده از این خنک کننده‌ها لازم است؟ درواقع این چنین نیست. برای دانستن دلیل این موضوع با ما همراه باشید.

در گذشته کامپیوتر اصلی کاربران، بیشتر کامپیوترهای رو میزی بود و لپ تاپ‌ها بیشتر در مسافرت‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت. لپ تاپ‌های قدیمی بزرگ، حجیم و کم سرعت بودند و اغلب دارای سخت افزاری بودند که برای محاسبات سنگین بهینه سازی نشده بودند.

اما لپ تاپ‌ها از آغاز پیدایش خود تا کنون تغییر و تحولات بسیار زیادی را تجربه کرده‌اند و از یک بچه کم سن وسال گرفته تا شخصی کهنسال، همه دارای یک لپ تاپ هستند. آن‌ها هر سال نسبت به سال گذشته شیک‌تر، قوی‌تر و مقرون به صرفه‌تر می‌شوند.

با کاهش اندازه و ضخامت و افزایش قدرت لپ تاپ‌ها، آن‌ها با مشکلات فنی زیاد مواجه شده‌اند و گرمای تولید شده توسط قطعات پیچیده و پرقدرت لپ تاپ‌ها، یکی از این مشکلات اصلی و اساسی است.

تا کنون چند بار هنگام انجام فعالیت‌های سنگین با لپ تاپ مانند ویرایش فیلم یا بازی‌های سنگین متوجه داغ شدن بیش از حد شده‌اید و نتوانسته‌اید از شدت گرما به آن دست بزنید و در نهایت مجبور شده‌اید آن را خاموش کنید تا خنک شود؟

این گرمای بسیار زیاد فقط یک دلیل دارد. CPU‌ها و کارت‌های گرافیکی پیشرفته امروزی هنگام کار کردن گرمای بسیار زیادی را تولید می‌کنند. در کامپیوترهای رومیزی، CPU و کارت‌های گرافیکی دارای فن‌ها و سیستم‌های قدرتمندی هستند؛ اما در لپ تاپ‌ها به دلیل به کار گیری طراحی سبک و باریک جهت حمل آسان آن‌ها، امکان استفاده از فن‌ها و سیستم‌های تهویه مناسب در آن‌ها وجود ندارد.

حتی وقتی سازندگان لپ تاپ‌ها فن‌هایی جهت خنک کردن دستگاه در آن قرار می‌دهند، صدای فن‌ها آزار دهنده است. پس می‌توان گفت در طراحی لپ تاپ‌ها بهتر است از فن‌ها استفاده نشود.

بسیاری از کاربران در سراسر جهان برای خنک کردن لپ تاپ‌های خود از خنک کننده‌ها یا notebook coolers استفاده می‌کنند. این خنک کننده‌ها در اشکال و اندازه‌های متفاوتی به بازار عرضه شده‌اند و سازندگان آن‌ها مدعی هستند این وسایل می‌توانند گرمای لپ تاپ را به میزان چشمگیری کاهش دهند و غالبا با قیمت‌های نسبتا مناسبی به بازار عرضه می‌شوند.

 این خنک کننده‌ها به صورتی طراحی شده‌اند که دارای یک پایه هستند و لپ تاب روی آن قرار می‌گیرد. در  بسیاری از این خنک کننده‌ها چندین فن، حسگرهای دما و یک لامپ LED تعبیه شده است و روشن بودن لامپ LED به معنای فعال بودن خنک کننده است. معمولا نیروی این خنک کننده‌ها توسط یک کابل USB که مستقیما به کامپیوتر متصل می‌گردد، تأمین می‌شود.

اگر سری به فروشگاه‌های اینترنتی بزنید با تعداد انبوهی از این خنک کننده‌ها از سازندگان مختلف مواجه می‌شوید. برخی از آن‌ها بسیار ارزان قیمت هستند و برخی از آن‌ها مانند Logitech Cooling Pad N200، با قیمت استند لپ تاپ این مدلی  ۱۶۰ دلار به بازار عرضه می‌شوند. قیمت متداول‌ترین نوع این خنک کننده‌ها معمولا در حدود ۵۰ دلار است.

حال این سوال مطرح می‌شود که آیا واقعا استفاده از این خنک کننده‌ها لازم و ضروی است و یا با خرید آن‌ها فقط پول خود را هدر می‌دهید؟

نخستین چیزی که باید بدانید این است که لپ تاپ شما چگونه با گرمای تولید شده مقابله می‌کند.

اگر به اطراف لپ تاپ خود نگاهی بیندازید، متوجه می‌شوید که در زیر لپ تاپ یا قسمت‌های کناری و یا حتی در قسمت‌های اطراف لولای صفحه نمایش آن، منفذهایی برای تهویه وجود دارد. اساسا در بسیاری از لپ تاپ‌ها فن‌هایی تعبیه شده است که هوای خنک را از بیرون مکش می‌کنند و این جریان هوا را در یک قطعه گرما گیر (heat sink) که از ماده‌ای شبیه به مس ساخته شده است، از بالای سر قطعاتی همچون CPU یا کارت گرافیک عبور می‌دهند و سپس هوای گرم شده را به بیرون از لپ تاپ هدایت می‌کنند.

درلپ تاپ‌های مخصوص بازی مانند لپ تاپ‌هاس سری ROG ایسوس و یا لپ تاپ‌های سری G شرکت MSI برای هر یک از قطعاتی که گرمای زیادی تولید می‌کنند، فن و گرما گیر مجزایی طراحی و ایجاد شده است و هر یک از فن‌ها روند تهویه هوا را به صورت مجزا انجام می‌دهند.

دومین موردی که باید به آن بپردازیم، نحوه استفاده از لپ تاپ و روش قرار لپ تاپ بر روی زمین است که مورد دوم از اهمیت بیشتری برخوردار است.

آیا از لپ تاپ خود روی فرش یا تخت خواب استفاده می‌کنید و در زیر آن هیچ فضایی برای تهویه هوا وجود ندارد؟

اگر چنین باشد، روند خنک کردن لپ تاپ اصلا به درستی صورت نمی‌گیرد.

اگر لپ تاپ خود را برگردانید، متوجه منافذ زیر آن و همچنین پایه‌های پلاستیکی آن می‌شوید. این پایه‌ها به دو منظور طراحی شده‌اند؛ نخست برای ثابت نگه داشتن لپ تاپ هنگام کار کردن و دوم برای اینکه لپ تاپ از زمین فاصله بگیرد تا گردش جریان هوا در زیر آن به خوبی صورت گیرد.

وقتی که با لپ تاپ خود بر روی یک میز با سطح سخت کار می‌کنید، اوضاع کاملا برای لپ تاپ خوب است؛ اما وقتی که روی فرش یا تخت خواب با آن کار می‌کنید، منافذ زیر لپ تاپ کاملا بسته می‌شوند و گرمای بیش از حدی در لپ تاپ ایجاد می‌شود.

درست‌ترین شیوه استفاده از لپ تاپ این است که هنگام استفاده از آن، کمی با زمین فاصله داشته باشد تا گردش هوا به خوبی در زیر آن صورت بپذیرد.

خنک کننده‌ها نیز دقیقا به همین منظور طراحی شده‌اند؛ این وسایل بین لپ تاپ و سطح زمین قرار می‌گیرند و باعث می‌شوند هوا به خوبی در زیر لپ تاپ جریان پیدا کند. فن‌های تعبیه شده در این خنک کننده‌ها نیز به گردش بهتر جریان هوا کمک می‌کنند.

پس می‌بینید که استفاده از این خنک کننده‌ها ضرورت چندانی ندارد و حتی سازندگان این وسایل نیز به این موضوع واقف هستند.

لپ تاپ‌ها پس از ساعت‌ها فکر و بررسی، طراحی و ساخته شده‌اند و به همین دلیل منافذی برای تهویه هوا بر روی بدنه لپ تاپ‌ها تعبیه شده است. این منافذ در قسمت‌هایی ایجاد شده‌اند که کاربر آن‌ها را لمس نمی‌کند و در اغلب اوقات مسدود نمی‌شوند.

درواقع اگر هنگام استفاده از لپ تاپ‌ها، آن‌ها را در حالت درستی قرار دهید، استفاده از خنک کننده‌ها ضرورت چندانی ندارد؛ زیرا لپ تاپ به گونه‌ای طراحی شده است که روند خنک شدن آن بدون کمک هیچ وسیله خارجی به درستی انجام می‌شود.

راه‌های دیگری نیز برای خنک کردن لپ تاپ وجود دارد که در ادامه به توضیح در مورد آن‌ها خواهیم پرداخت.

یکی از این راه‌ها مراقبت درست از فن‌ها است.

امروزه سازندگان لپ تاپ این امکان را برای مشتریان خود فراهم کرده‌اند که بتوانند بدون باطل شدن خدمات پس از فروش لپ تاپ، قاب زیرین دستگاه خود را باز کنند. شما با باز کردن قاب زیرین لپ تاپ می‌توانید فن‌های آن را تمیز کنید و آن‌ها را عاری از هر گونه گرد و غبار کنید.

روش دوم استفاده از خمیر حرارتی برای CPU و کارت گرافیک است. شاید انجام این کار برای شما کمی دلهره آور باشد، اما انجام آن واقعاً ساده است. این خمیر که اغلب از اکسید روی و سیلیکون تهیه می‌شود، باعث می‌شود که CPU و کارت گرافیک خنک باقی بمانند.

همانطور که قبلا گفتیم برای خنک شدن لپ تاپ تنها کافی است هنگامی که در حال استفاده از آن هستیم، کمی با زمین فاصله داشته باشد تا جریان هوا به خوبی در آن صورت گیرد و به این صورت از خرید خنک کننده‌های  سنگین که حمل آن‌ها نیز دشوار است، بی نیاز می‌شویم.

آزمایش

برای اینکه مشخص شود آیا واقعاً استفاده از خنک کننده‌ها لازم است یا نه، آزمایشی انجام شد. فردی بازی Overwatch را بر روی لپ تاپ GT  MSI با کارت گرافیک GeForce 880M اجرا کرد و در حالی که خنک کننده Thermaltake Massive زیر لپ تاپ قرار داشت، دمای کارت گرافیک ۹۳ درجه سانتیگراد بود و پس از برداشتن خنک کننده، دمای کارت گرافیک تنها یک درجه افزایش یافت.

سپس دو پایه پلاستیکی در زیر لپ تاپ قرار داده شد و لپ تاپ از زمین فاصله گرفت. دمای لپ تاپ با انجام این کار به طور تعجب آوری کاهش یافت و به ۹۱ درجه سانیگراد کاهش یافت. با انجام این کار مشخص شد که دو قطعه پلاستیکی در خنک کردن لپ تاپ نسبت به یک خنک کننده ۵۰ دلاری، عملکرد بهتری دارد.

این آزمایش بار دیگر با بازی‌هایی که نیازمند قدرت گرافیکی کمتری بودند، مانند league of legends و the Unigine Heaven، نیز اجرا شد و بار دیگر پایه‌های پلاستیکی، خنک کننده پر زرق و برق را شکست دادند؛ بنابراین می‌توان استفاده از پایه‌های پلاستیکی را به عنوان یک حق اختراع ثبت کرد!

سخن آخر

در پایان باید گفت با تمیز کردن فن‌ها و همچنین استفاده از چسب حرارتی با کیفیت، به سادگی می‌توانید لپ تاپ خود را خنک نگه دارید و حتی اگر دوست ندارید در لپ تاپ خود را باز کنید، کافی است زیر لپ تاپ خود پایه‌ای قرار دهید تا کمی از زمین فاصله بگیرد و هوا در زیر آن به خوبی جریان پیدا کند و به همین سادگی می‌توانید لپ تاپ خود را خنک نگه دارید.